Yavru Kedinizin Sağlığının Gözlemlenmesi
Veteriner hekiminizle iyi ilşkiler kurmak her ne kadar önemli de olsa, sizin de kediniz için neyin normal olduğunu bilmeniz çok önemlidir. Tıpkı bir çocuk sahibi olmak gibi; yavru kediniz için normal davranış şeklinin ne olduğunu bilmeniz, veteriner hekiminizin, yavru kedinizin sorununun kaynağını keşfedebilmesine yardımcı olmanız anlamında çok önemlidir.
Aşağıda belirtilen, sağlıklı bir kedinin karakteristik özelliklerini aklınızda tutun:
Gözler
Canlı ve parlak olmalı, irritasyon belirtisi, kırmızı yada yeşil renk bozuklukları olmamalıdır. Çizik ya da bulanıklık olmamasına dikkat edin. Eğer gözünün köşelerinde çapak benzeri birikimler varsa bu birikimleri ılık su ile nemlendirilmiş pamuk kullanarak temizleyin.
Ağız
Pembe ve sağlıklı diş etleri olmalı, diş köklerinde kızarıklık ya da şişlikler olmamalı. Kötü bir ağız kokusu olmamalı, dudaklarında büyümeler ve iltihaplar olmamalı.
Kulaklar
Akıntıdan ve kokulardan arınmış ve temiz olmalıdırlar. Kulak parazitleri yönünde kontrolü yapılmalıdır (kulak parazitleri ile ilgili olarak bu bölümün devamında, parazitlerle ilgili detaylı bilgi edinebilirsiniz). Kulak temizliği için su ile nemlendirilerek hazırlanmış pamuk topları kullanın (pamuk çubukçukları değil). Bu işlemi nasıl yapacağınızı size ilk kez veteriner hekiminiz göstermelidir. Dikkatli olun çünkü yavru kedinizin kulakları kırılmalara karşı çok narindirler.
Burun
Akıntıdan arındırılmış ve temiz olmalı, yaralar olmamalıdır.
Kıl Örtüsü ve Vücudu
Düz, sık, parlak ve ipeksi bir kıl yapısı olmalıdır. şişkinliklere, tümörlere ve kenelere karşı dikkat edilmelidir. Kıllarını, pirelere, kenelere, yağlanmaya ve dökülme sonucu oluşan kılsız boş alanlara karşı kontrol altında tutunuz.
Anüs
Şişkinliklerden ve iç parazitlerden arındırılmış olmalıdır. (Bu bölümün devamında parazitler kısmında bu konu ile ilgili olarak detaylı bilgilendirme yapılacaktır).
Hastalık Semptomları
İyi bir bakıma rağmen yavru kedinizin sağlığı çok iyi olmayabilir. Şiddetli hapşırık ya da öksürüğe maruz kalabilir. Ciddi bir hastalık olmasa da ara sıra kusabilir. Bu belirtiler devam ederse bunlerı göz ardı etmeyin. Kedinizi derhal veteriner hekime götürün. Aşağıda gösterilen durumlarda da kediniz veteriner hekimi muayenesine ihtiyaç duyabilir:
* 24 saatten daha uzun süren şiddetli ishal durumları başka bir hastalık belirtisidir
* 24 saatten uzun süre devam eden kabızlıklar
* Devamlı ya da yeşilimtrak-sarı renkte içerik kusmak, koyu kırmızı, kahverengi ya da siyah renkte kan kusmak
* Sıkıntılı ya da zor nefes alıp-verme durumu
* İdrar yaparken zorlanma ya da idrarda kan bulunması
* Kademeli olarak büyüyen akut (ani) şişkinlikler ya da küçük vücut şişikleri
* Topallama ya da yürürken ağrı hissedilmesi
* Kedinizin iştah kaybı
* Ani kilo kayıpları ya da artışları
* Sert sıyrıkların olduğu mat, aralıklı kıl örtüsü
* Kırmızı, sulu gözler ya da burun akıntısı
* Yavru kedinizin ilgisiz bir şekilde uzanması ve çömelmesi
* Tuvalet ihtiyacı için kum kabını kullanmaması
* Karanlık ortamlarda saklanması
* Alıngan olması veya kucağa gelmemesi
* Kızgınlıkta olmayan normal bir kedi yavrusu ya da kedi tarafından ısırılması veya tırmalanması
* Diğer alışılmadık belirtiler
Parazitler
Anne kedi, parazitleri yavrularına geçirebileceğinden, parazit kontrolü erken dönemde ve sıklıkla yapılmalıdır. Parazitler, evcil hayvanların üstünda ya da içinde yaşayan zarar verici mikroorganizmalardır.
* İç parazitler genellikle yavru kedinizin sindirim sistemlerinde yaşarlar ve dışkılarının muayenesiyle teşhis edilebilirler. Veteriner hekiminizin öngördüğü şekilde tedaviye yavru kediniz iki haftalıkken başlanmalı ve 2-3 hafta aralıklarla tekrar edilmelidir. Ayrıca bu periyot içinde veteriner hekiminiz bir ya da daha çok kere dışkı numunesi alarak parazit kontrolü yapabilir.
* Dış parazitler yavru kedinizin vücudu üzerinde yaşarlar. Bu parazitler fiziksel muayenelerle ve deri üzerinde yapılan testlerle teşhis yapılabilir. Eğer kontrolü yapılmazsa, parazitler sizin ve yavru kedinizin hayatını zorlaştırabilir. Ancak sizin bu durumu engelleyebilmek için yapabileceğiniz çok şey vardır.
Birçok hastalığa nazaran parazitlerin engellenmesi, tedavi edilmelerine oranla daha kolay, daha az maliyetli, daha az can sıkıcıdır. Bu yüzden belirtilerin erken teşhisi için tetikte olmak gerekir.
İç Parazitler
Araştırmacılar, bir çok kedinin halkalı solucanları ve kancalı solucanları yavrularına taşıdığına inanmaktadır. Veteriner hekiminiz size; yavru kedinizin bakımında herhangi bir belirti gözükmese de, parazit kontrolünün ve kurt (parazit) sağaltımının olmazsa olmaz bir unsur olduğunu tavsiye edecektir.
* Tenyalar (Şeritler): Tenyalar yavru kedilerde en sık rastlanan problemlerdendir. Ancak nadiren hayati tehlike arz ederler. Yavru kediler, kemirgenleri ya da olgunlaşmamış tenya taşıyan pire yiyerek bu paraziti vücutlarına alırlar. Bu yüzden pire kontrolü önemlidir. Yavru kedinizi iç ortamlarda tutmak bu durumdan korunmasına yardımcı olabilir. Küçük, beyaz solucanlaın yavru kedinizin anüsü çevresinde görülmesi ya da tuvalet kabında görülmeleri tenyaların varlığına bir işarettir. Düzenli olarak yavru kedinizin dışkısının kontrolünü yapın. Veteriner hekiminiz size enjeksiyon olarak ya da reçete şeklinde bir tedavi önerebilir.
* Yuvarlak Kurtlar (Halkalı Kurt): Bünyesinde bu kurtları barındıran anne bir kedi, sütü vasıtasıyla bu kurtları yavrularına da geçirebilir. Yavru kedinizin dışkılarından düzenli örnek alarak veteriner hekiminize götürün. Bu bağırsak parazitleri Kilo kaybına, güçsüzlüğe, ishale ya da dışkıda mukus bulunmasına neden olabilirler. Orta derecede parazit almış yavru kediler bazen belirti göstermeyebilirler. Veteriner hekiminiz güvenli bir şekilde bu kurtları yavru kedinizden uzaklaştırabilirler. Yavru kedinizin tuvalet kabının sürekli olarak temiz tutulması enfeksiyonların tekrarlamasını önleyebilir.
* Kancalı Kurtlar: Yavru kediler kancalı kurtları doğumdan önce ya da emzirme sırasında edinirler. Bu yüzden yavru kedinizin dışkı örneğinin rutin olarak muayene edilmesi, hayati bir önem taşır. Eğer mümkünse yavru kedinizi diğer kedilerin çöplerinden uzak tutun ki dışkı ile temas sonucu bulaşan kancalı kurtlara maruz kalmasınlar. Kancalı kurtlar; kansızlığa, ishale, kilo kaybına, kusmaya ya da siyah renkte dışkıya neden olurlar. Veteriner hekiminiz size uygun bir tedavi önerebilir. Yavru kedinizin tuvalet kabının sürekli olarak temiz tutulması enfeksiyonların tekrar etmesini önlemeye yardımcı olabilir.
* Coccıdıa (Koksidiya): Yavru kedinizin bağırsaklarında yaşayan bu organizmadan yavru kedinizi korumak için; yavru kedinizin çiğ ya da pişmemiş etleri, kemirgenleri yemediğinden emin olun. Tuvalet kabını günlük olarak temizleyin, çünkü dışkı bir ya da iki günde enfekte edici hale gelir. Genelde enfekte olmuş birçok yavru kedi belirti göstermesede; ishal, kusma, kilo ve iştah kaybı gibi belirtiler gözlenebilir. Veteriner hekiminiz ağız yoluyla kullanabileceğiniz reçeteler hazırlayabilir.
* Toxoplasma (Toksoplazma): Toksoplazmozis parazitlerin sebep olduğu, insanlar içinde oldukça tehlikeli olan multi-sistemik (birçok sistemi etkileyebilen) bir hastalıktır. Ateş, iştah kaybı, görme sistemi ile ilgili bozuklıklar, zor nefes alma ve ishal gibi özellikli olmayan belirtiler ortaya çıkar. Toksoplazmozis insanlarda ciddi doğum hatalarına sebep olduğundan, hamile kadınlar yavru kedilerin tuvalet kaplarını değiştirmemeli, bu işi hamile olmayan diğer aile üyeleri yapmalıdır.
Dış Parazitler
*Pireler: Yavru kediler, pireleri çevrelerinden ya da etraflarındaki diğer kedilerden edinirler. Pireleri yavru kedinizi tararken muayene edebilirsiniz. Eğer yavru kedinizde pire olduğundan şüphelenirseniz güvenli ve etkili bir tedavi metodu için veteriner hekiminize danışın. Pirelerle enfeste olmuş yavru kediler kendilerini tırmalarlar ve ısırırlar. Derilerinde küçük kırmızı noktalar ortaya çıkabilir. Yavru kedinizin kalça bölgesindeki ve boyun bölgesindeki kıl örtüsü arasında siyah benekler görülecektir. Ayrıca pireler yavru kedinizde; orta dereceden şiddetlisine kadar çeşitli derecelerde deri lozyonlarına sebep olan kronik dermatitise ( deri yangını) de neden olurlar. Pireler hayatlarının yarısından azını yavru kedinizin üzerinde geçirirler. Pire enfestasyonu ile mücadele etmenin tek yolu hem yavru kedinizi hem de çevresini tedavi etmektir. Yaşadığınız yere bağlı olarak pire sezonu aylarca devam edebilir. Yaz ayları boyunca yavru kedinizin sefalet sürmesini istemezsiniz. pirelerle savaşmanın birçok yolu vardır. Veteriner hekiminiz tarafından yapılacak pire banyosu ve yıkaması pire mücadelesi için en etkili yöntemdir. Başka bir yöntemde yavru kedinize banyo yaptırdıktan sonra, üzerinde 'kediler için uygundur' yazan pire spreylerini ya da pudralarını uygulamaktır. Fakat bu ürünleri, gelişi güzel olarak almayın, çünkü bazı ilaçlar ile birlikte kullanımı yavru kediniz için zararlı olabilir. Mutlaka veteriner hekiminize danışarak uygunluğu konusunda teyit almanız önerilmektedir. Unutmayın ki yavru kediniz için kendisini yalaması, taranmasının bir parçasıdır. Bu yüzden, izlenmesi gereken etkili ve güvenli bir kontrol planı için veteriner hekiminize danışın. Son dönemdeki yenilikçi yöntemler, kullanımı kolay pire ve deri kontrol yöntemlerini içermekte, özel banyo yaptırma ya da yıkama yöntemlerini içermemektedir. Bir dahaki veteriner hekiminizi ziyaret ettiğinizde daha fazla bilgi için bu konu ile ilgili detaylı bilgi alınız. Ayrıca yavru kedinizin yattığı yeri sabunlu ve sıcak su ile yıkamalısınız. Yavru kedinizin yattığı halıyı da ' kediler için uygundur ' denilen ticari halı temizleyicileriyle temizleyiniz. Elektirikli süpürge ile halıyı süpürün ve daha sonra makinenin süpürme torbasını çöpe atın. Veteriner hekiminizin açıkladığı şekilde pire öldürücü oda dumanlarını kullanın ve tüm yeni doğmuş pire yavrularının da tamamen yok edildiğinden emin olun. Eğer problem sizi aşıyorsa profesyonel bir imha edici şirkete danışın.
*Kulak Parazitleri: Yavru kediler kulak parazitlerine karşı çok duyarlıdır. İkincil kulak enfeksiyonlarına sebep olduklarından, yavru kedilerinizin kulaklarını düzenli olarak kontrol ettirmek çok önemlidir. Yavru kediler kulak parazitlerini diğer kedilerle temas sonucu edinirler. Eğer birden fazla yavru kediniz varsa, içlerinden biri enfeste olduğunda diğerlerini koruyabilmek ya da tedavi edebilmek için veteriner hekiminize danışınız. Enfeste olmuş yavru kedi kendini tırmalar ve kafasını sallar. Yavru kedinizin kulaklarında sert benekler ya da içleri kurumuş kan içeren odaklar görülür. Veteriner hekiminiz size yavru kedinizin kulaklarını tedavi etmak ve temiz kalmalarını sağlamak için kulak ilaçları reçete edecektir.
* Keneler ve Bitler: Ne mutludur ki keneler ve bitler, pirelere nazaran çok daha nadirdir. Ancak yavru kedinizi düzenli olarak muayene ettirmelisiniz özelliklede kenelerin sıklıkla yaşadığı sıcak ve ağaçlık alanlarda yaşıyorsanız. Gizli bir kene, yara ya da ezik görünümündedir. Bir keneyi çıkarırken bir cımbızla keneyi yavru kedinizin derisinden yavaşça ve sakin bir biçimde yukarıya çekerek çıkartın. Çevirmeyin ve kenenin kafasını asla bırakmayın. Keneyi yavru kedinizin içinde bırakmak irritasyona ve enfeksiyona sebep olabilir. Keneyi deriden çıkardıktan sonra bölgeye antiseptik uygulayın. Bitler birçok pire spreyi ile ya da pudrası ile kontrol edilebilir. Ancak bu materyallerin yavru kediler için uygun olduğundan ve veteriner hekiminizin onayladığından emin olun.
* Saçkıran (Mantar Hastalığı): Saçkırana mantarlar sebep olur ve çok bulaşıcıdırlar. Ayrıca insanlara da geçebilirler. Saçkıran yavru kedinizin derisinde oval, tüysüz alanlar olarak görülürler. Saçkıranlardan kounmaya yardımcı olmak için yavru kedinizin gereksiz yere başka kedilerle kontak kurmasına engel olun. Veteriner hekiminiz saçkıranları topikal uygulamalar ile tedavi etme yoluna gidebilir ya da ağız yoluyla kullanılabilecek reçeteler hazırlayabilir.
* Uyuz: Çeşitli parazitler uyuza sebep olurlar. Ayrıca uyuz insanlara da geçebilir. Koruyucu önlem olarak kedinizin başka kedilerle temas kurmasını engelleyebilirsiniz. Enfekte yavru kedi, bölüm bölüm tüy kaybedecek, aşırı bir tüy dökülmesi gösterecektir ya da gözünün, burnunun ve kulaklarının çevresinde tüysüz alanlar olacaktır. Veteiner hekiminiz uyuz tedavisi için özel bir yıkama kullanacaktır.
* Alerjik Dermatitis: En sık rastlanan sebebi pirelerdir. Alerjik dermatitis (alerjik deri yangını) yavru kedilerin derisinde orta dereceden şiddetliye kadar kabuklu lezyonlar gösterir. Erken teşhis, şiddetli deri lezyonlarını engellemeye yardımcı olur.
* Kedilere Özgü Durumlar: Yavru kediler kendilerini sıcak ortamlarda daha çok tarama amaçlı yalarlar. Bu yüzden taranma işlemi sırasında kürkleinin üzerine sürdükleri salya, tıpkı insanlardaki terleme gibi serinletici bir mekanizma olarak işler.
