Sağlıklı Yavru Köpeğiniz
Köpeğinizin sağlıklıyken ve normal davranırken neler yaptığına dikkat edin. Bu şekilde hasta olması halinde köpeğinizdeki değişikliği ya da veteriner hekim tedevisi gerektiren durumu derhal farkedebilirsiniz.
Gözler
Temiz ve parlak olmalıdır. Göz beyazlarında kırmızı yada sarı renk bozulması olmamalıdır. Eğer herhengi bir bozulma, gözünün yaşlanması, kapanıklık ya da sağlıksız bir durum varsa, yavru köpeğinizi derhal veteriner hekime götürün.
Gözlerinin köşelerinde toplanan hafifi bir akıntı tabakası olağan bir durumdur. Bu akıntı, ılık suyla nemlendirilmiş bir pamukla temizlenebilir. Eğer yoğun bir akıntı varsa, veteriner hekiminize danışın.
Kulaklar
Temiz,akıntısız ve kokusuz olmalıdır. Kulak sorunu yaşamaya daha müsait olan yavru köpeklerin (uzun tüylü ve sarkık kulaklı cocker spaniels gibi)kulaklarını haftada en az bir kere ya da daha sık kontrol edin. Kulağının hava almasını engelleyen fazla tüyleri kesin. Kulak kanalı kırmızı, iltihaplı, sıcak, pis kokulu ve dokunmanıza karşı hassas ise veteriner hekiminize danışın. Veteriner hekiminiz size haftalık kulak temizleme önerbilir. Eğer bunu yaparsa, veteriner hekiminizden size bir temizleme çözümü sunmasını ve yavru köpeğinizin kulağını nasıl temizleyeceğinizi size göstermesini isteyin.
Ağız
Pembe ve sağlıklı diş etleri olmalıdır. Diş etlerinde kırmızılık ya da ağızının kenarlarında şişkinlik olmamalıdır. Dudakları dokununca acımamalı ve şiş olmamalıdır. dişlerinde tartar birikimi olmamasına ve nefesinin kötü kokmamasına da dikkat edin.
Burun
Temiz ve ıslak olmalıdır. Ayrıca akıntı olmamalı ve dokununca acımamalıdır.
Vücut ve Tüyler
Tüylerde topaklanma, pire ve kene olmamalıdır. Yavru köpeğin tüylerinde elinizi gezdirerek bunu kontrol edebilirsiniz. Normal bir tüy kalın, yağsız, kepeksiz, lekesiz, parlak ve ipeksi olmalıdır.
Bacaklar
Eklemler kontrol edilmelidir. Ayak parmaklarının aralarını, buralara yerleşebilecek herhangi yabancı bir madde ya da söz konusu olabilecek fazla tüyleri tespit etmek için inceleyin. Tırnaklarının durumuna bakın.
Makat
Burdada şişlik ve bağırsak parazitleri olmamalıdır. Mesela, tenya parçaları pirinç taneleri gibi görünür. Böyle bir durum ile karşılaştığınız takdirde derhal veteriner hekiminiz ile görüşün.
RUTİN MUAYENE
Yavru köpeğinizin ilk veteriner hekimi muaynesine olabildiğince fazla bilgi getirin. Bu bilgilere yavru köpeğinizin doğum tarihi ile önceki aşı kayıtlarınıda ekleyin.
Yavru köpeğinizin ilk muayenesinde neler yapılabileceğini biliyor musunuz ?
* Kalp ve nefes alıp verme sesleri için yavru köpeğin göğüsünü dinleyecek.
* Karnını muayene edecek.
* Tüy durumunu kontrol edecek.
* Gözlerini, kulaklarını ve ağızını kontrol edecek.
* İç parazitleri için dışkı örneği alacak.
* Detaylı bir diş kontrolü yapacak.
AŞILAR
Yeni doğan yavru köpekler hastalıklarla savaşan antikorları anne sütünden alırlar. Ancak bu antrikorlar 6 ila 16 hafta sonunda tükenirler. Aşılama sayesinde yavru köpeğin antikorları kendi kendine üretmesi ve böylece hastalıklar ile savaşması sağlanır.
Evcil hayvanlar arasında hastalıklar çok kolay yayılır. Veteriner hekiminiz size, söz konusu hastalıklardan korunmak için yavru köpeğinizin ihtiyaç duyduğu aşılara yönelik bir zaman çizelgesi önerecektir. Aşıların çoğu bir dizi halinde ve belli bir süre içinde verilir. Bu genellikle 6 ile 16 hafta arasında çeşitli aşıları kapsar.
KISIRLAŞTIRMA
Köpeğiniz çiftleştirmek istediğiniz bir safkan olmadığı sürece, kısırlaştırma önerilmektedir. Kısırlaştırma her yıl istemediği için, ötenazi ile öldürülen evcil hayvan sayısını azaltmak için en iyi yoldur.
Kısırlaştırma özetle dişi köpeğin yumurtalık ve rahminin alınmasıdır. Operasyonda köpeğe anestezi ve cerrahi işlem uygulanacağı için veteriner hekimi, köpeği, genel durumuna ve yaşına göre birkaç gün gözlem altında tutulabilir. Annestezi öncesi labaratuar taraması da anestziden doğacak herhangi bir yan etkinin önlenmesi açısından önerilebilir.
Dişiler erkeklerden daha çabuk olgunlaştıkları için kısırlaştırma ilk kızgınlık döneminden önce yapılmalıdır. Bu işlem kızgınlık dönemlerini önleyecek ve aynı zamanda çeşitli sağlık problemlerini yok ederek ya da azaltarak köpeğin daha uzun ömürlü olmasına katkıda bulunacaktır.
Eğer dişi köpeğinizi kısırlaştırmak istemiyorsanız, kızgınlık döneminde köpeği ev sınırları içinde tutmalı ya da köpeğe veteriner hekimin verdiği reçete doğrultusunda ilaç vermelisiniz. Kısırlaştırılmamış bir dişinin, rahim iltihabı ve diğer hastalıklara yakalanma riski daha yüksektir. Kısırlaştırılmamış dişiler kızgınlık dönemlerinde olağanın dışında hareketler yapabilir ve dışarıya daha çok çıkmak eğliminde olabilir.
Erkek köpeklerin kısırlaştırılmaları haytlarının cerrahi bir müdahale ile alınmasıdır. Bu işlem, hadım etme olarakta bilinir. Kısırlaştırma, oldukça güvenli bir işlemdir. Çoğu durumda sadece hafif bir hassasiyet yaratır ve kısa bir süre hastanede kalmayı gerektirir. Anestezi öncesi labaratuar taramasıda önerilebilir. Köpeğinizi hangi yaşta kısırlaştırmanız gerektiğine veteriner hekiminize danışarak karar vermelisiniz.
Kısırlaştırma evcil hayvanınızın sakinleşmesine yardım edebilir ve prostat hastalıklarına yakalanma riskini azaltır.
PARAZİTLER
Parazitler, başka bir canlının organlarında ya da üstünde yaşayabilen organizmalardır. Parazit kontrolü gecikmeden ve sıkça yapılmalıdır. Çünkü parazitler anneden yavrulara geçebilmektedir.
Kontrol edilmezlerse parazitler sizi ve yavru öpeğinizi ciddi şekilde rahatsız edecektir. Pekçok sağlık probleminde olduğu gibi, parazitlerin önlenmesi, tedavisinden daha kolay ve daha ucuzdur. Dolayısıyla erken işaret ve belirtilere karşı uyanık olmalısınız.
İç parazitler
Bu parazitlerin çoğu, beslenip çoğaldıkları köpek bağırsaklarında hayatlarını sürdürür. Bunların köpekte bulunup bulunmadığını saptamak için köpeğin dışkısından bir numunesinin incelenmesi gerekmektedir.
Kurt ve parazit tedavisi, yavru köpek 2 haftalıkken başlayabilir ve veteriner hekim tarafından belirlenmek üzere, her 2 ya da 3 haftada bir tekrar edilir. Araştırmacılara göre birçok köpek yavrusuna annesinden yuvarlak ya da kancalı kurt geçmektedir. Bu yüzden birçok veteriner hekimi, tüm yavru köpeklere kurt tedavisi uygulanmaktadır.
Yuvarlak Kurtlar
Genellikle kurt ile bulaşık dışkı, toprak ya da yavrulama temas aracılığı ile geçer. Bu ince, spagettiye benzeyen parazit, yaklaşık 13 cm uzunluğundadır ve yavrulara şişkin göbekli bir görünüm verebilir. Larvası köpeğin bedeninde ve bazende dışkısında dolaşır. Belirtileri bazen görülmeyebilir. Gösterdiği belirtiler ise; kilo katbı, güçsüzlük, büyüme bozukluğu, ishal, kusma, dışkıda kan, su kaybı ve nadir olarak da zatürre olarak görülebilir.
Kancalı Kurtlar
Bağırsak parazitleri arasında en tehlikeli olanlardan birisidir. Annelerinden köpek yavrularına doğum öncesi veya anne bakım sırasında bulaşabilir. Kancalı kurtların belirtisi arasında bitkinlik, kansızlık, iştahsızlık, siyah ve kanlı dışkı bulunmaktadır.
Bağırsak Şeritleri (Tenyalar)
Hastalık, bir pireden, kemirgenden ya da bir yumurta taşıyıcıdan dolayı ortaya çıkar. Çok net bir belirtisi yoktur; ancak hayvanın makatında ve hastalıklı bir dışkıda küçük ve pirinç tanesine benzeyen parçalar bulunabilir. Gelişmiş tenyalar bağırsaktan beslenir ve bu durumda köpek daha fazla yemek istemesine rağmen kilo alamaz. Hastalığın tekrar etme ihtimali olduğu için bağırsak şeritlerinin tedavisi sırasında köpeğinizde kesinlikle pire olmaması gerekir.
* Trişin: Bu parazit köpeğin sindirim sisteminin alt ucuna yerleşir ve kronik bağırsak iltihaplanmasına, dışkıda mukus, kilo kaybı ve ishale yol açar.
* Coccidia: Yavru köpeğin bağırsağında yaşayabilen bu organizmaları önlemek için yavru köpeğinizin çiğ yada az pişmiş et yemediğinden emin olun. Belirtileri: ishal, ateş, kilo kaybı ve iştahsızlık olabilir. Bazı durumlarda hastalıklı yavru köpekler hiçbir belirti göstermeyebilir.
* Kalp Kurdu: Sivri sinek sokması ile bulaşır. Son derece tehlikeli bir parazit olan kalp kurdu, köpeğin kalbine ya da yakınında kan taşıyan ana damarlardan birine yerleşir. Kalp kurdu, ölümcül olabilir. Gerek kalp gerekse akciğer hastalarına, öksürük, durgunluk ve bitkinliğe yol açar. Kan testi ile teşhis edilebilir. Tedvisi zordur ancak önlenmesi kolaydır. Veteriner hekimin vereceği ilaçla önlemini alabilirsiniz.Kan testi, kalp kurdunu, tedaviye yönelik herhangi bir ilaç uygulamadan önce köpekte kalp kurdu olup olmadığını teyid etmek için yapılır. İlaç, sivrisinek mevsiminde aylık ya da günlük dozda, bazı yerlerde ise yıllık olarak verilir. Veteriner hekim kontrolü olmaksızın asla köpeğinize kalp kurdu tedavisi uygulamayın.
Dış Parazitler
Dış parazitler köpeğin vücudunda yaşamakta, viziksel muayne ve deri testleri ile teşhis edilebilmektedir.
* Pireler: Yavru köpeklere pire, annelerinden ya da çevrelerinden geçmektedir. Yavru köpeğinizi kendini yalarken gözlemleyin. Eğer yavru köpeğinizin piresi oldugunu düşünüyorsanız, güvenli ve etkili bir tedavi uygulamak için veteriner hekiminize danışın. Pireli olan bir yavru köpek sık sık kaşınır ve kendisini ısırır. Derisinin üzerinde kırmızı benekler mevcuttur. Ufak siyah lekeler (pire pisliği) boynundaki ya da makatındaki kürke yapışabilir. Pireler ayrıca yavru köpeğin derisinde kabuklaşmış yaralara da alerjik deri iltihaplanmasına da neden olabilir.
Pireler zamanlarının yarıdan az süresini yavru köpeğin üstünde geçirseler de, yavru köpeğinizin ortamınada dikkat etmeniz de önemlidir. İlk olarak; yattığı yeri su ve sabunla yıkayın ve veteriner hekiminizin talimatları doğrultusunda pire öldürücü kullanın. Halılarınızı evcil hayvanlar için güvenli olan bir halı temizleyicisi ile temizleyin. Daha sonra iyice süpürün ve bitirdiğiniz süprgenin torbasını çöpe atın. Eğer bu sorun ile başa çıkamazsanız, bu konuda profesyonel olan kişiden yardım alın.
* Keneler: Bazı durumlarda keneler, ısırma yoluyla köpeklere lekeli hummam ve lyme gibi hastalıkları geçirebilmektedir. Köpekler keneyi genelde ormanlık alanlarda bahar ve yaz döneminde kaparlar. Eğer kenelerin yüksek oranda bulunduğu bir bölgede yaşıyorsanız kendi kendinize ya da veteriner hekiminizden yardım alarak, yavru köpeğinizin derisine kene uzaklaştırıcı uygulayabilirsiniz.
Eğer yavru köpeğinizin üstünde kene bulursanız, bir çift koruyucu eldiven giyin ve keneyi çıkarın. Bunu yaparken keneyi kafasının yanından tutun ve yavaş olun. Kafasının koptuğuna emin olun. Daha sonra enfeksiyonu engellemek için ısırdığı yere alkol veya oksijen dökün. Daha fazla tavsiyeye gerek varsa veteriner hekiminizi arayın.
* Lice (1 mm'lik küçük soluk görünüşlü bir dış parazit) Pire tozu ve spreyi ile kontrol edilebilmektedir. Yavru öpekler için zararsız spery ve tozu kullanıldığından emin olun.
* Uyuz: Uyuzun en yaygın olan türleri; sarkoptes ve demodesk uyuzudur. uyuz böcekleri hayvanın derisi içinde ve üstünde kıl folüküllerinde yaşarlar ve çıplak gözle görülmezler.
sarkoptesler, derinin attında tünel şeklinde girintilerde yumurtlarlar. Şiddetli kaşıntıya, derinin kalınlaşmasına, kırışmasına, kurulaşmasına, tüylerin dökülmesine ve kabuklanmasına neden olurlar. Daha sonra tüyler düşer ve ortamda kabuklar oluşır. Sarkoptes insanlara da kolaylıkla bulaşabilmektedir. Bu nedenle veteriner hekim tarafından derhal tedavi edilmesi gerekir.
Demodesk uyuz böceği kıl foliküllerinde yaşar. Vücudun genelinde özellikle çıplak yerlerinde koltuk altında deri lezyonlarına neden olur. Her iki tip uyuz böceği çabuk yayılabilir ve tedavisi zor olabilir. Tedavi için veteriner hekiminizin tavsiyelerine uyunuz.
Kulak Uyuzu
Kulak uyuzu yavru köpeğinizin kulaklarını tırmalamasına, kulağına patileriyle vurmasına ve kafasını sallamasına neden olur. Yavrunun kulağına yerleşmiş uyuzları siyah kulak kiri ya da kulağa birşey kaçmış gibi görünen kurumuş kan kontrolünü yaparken faredebilirsiniz. Eğer yavru köpeğinizde kulak uyuzu olduğunu düşünüyorsanız doğru tedaviyi uygulayabilecek olan veteriner hekiminize danışın.
Halkalı Kurtlar
Halkalı kurt enfeksiyonu oldukça bulaşıcıdır ve hayvandan insana geçebilen bir özelliğe sahiptir. Halkalı kurt bir nevi mantar enfeksiyonu olarak tanımlanmaktadır ve yavru köpeğin derisinde oval, açık lekeler olarak ortaya çıkar. Köpeğinizin diğer köpeklerle olan temasını kısıtlarsanız halkalı kurt enfeksiyonunun oluşumunu engelleyebilirsiniz. Köpeğinizde halkalı kurt enfeksiyonu varsa, veteriner hekiminiz halkalı kurt için ilaç tedavisi uygulayacaktır.
